Polskie społeczeństwo należy do najszybciej starzejących się w całej Europie. Jak wynika z danych Eurostatu, do końca tej dekady liczba osób w wieku powyżej 65. roku życia w Polsce przekroczy 8,5 miliona. Zmiana struktury demograficznej ludności ma istotny wpływ na wiele obszarów funkcjonowania państwa: gospodarkę, system ochrony zdrowia czy system ubezpieczeń społecznych. Przede wszystkim jednak, z perspektywy każdej z osób w wieku senioralnym lub przedsenioralnym, wiąże się to z występowaniem realnych indywidualnych potrzeb i oczekiwań wobec państwa, społeczeństwa, ale także biznesu. Właśnie na tych potrzebach i oczekiwaniach skupia się zespół Fundacji SeniorApp w ramach prowadzonego badania.

– Znaczenie przedstawicieli „srebrnego pokolenia” w społeczeństwie już teraz jest bardzo istotne, a w kolejnych latach będzie jeszcze rosło. Dlatego chcemy jak najlepiej poznać potrzeby i oczekiwania tej grupy osób oraz wyzwania, przed jakimi stają w codziennym funkcjonowaniu. Na co dzień pracujemy bezpośrednio właśnie z osobami w wieku 55+, dzięki czemu mamy unikalną możliwość bezpośredniego dotarcia do seniorów. To właśnie oni są adresatami naszego badania, co sprawia, że jesteśmy w stanie zidentyfikować ich realne potrzeby i oczekiwania – powiedział Przemysław Mroczek, Prezes Zarządu SeniorApp.

Badanie, które prowadzi Fundacja SeniorApp ma formę ankiety, na którą składa się łącznie 39 pytań. Respondenci są pytani o różne kwestie związane z ich zdrowiem, codziennym funkcjonowaniem, życiem społecznym, ale także poruszaniem się w cyfrowym świecie. Ankieta trafia bezpośrednio do osób w wieku 55+, kobiet i mężczyzn mieszkających zarówno w miastach jak i na wsiach, tych korzystających z Internetu jak i osób bez dostępu do sieci i technologii, zaś dobór próby jest losowo-kwotowy. Jak wynika z poprzednich edycji, próba jest dość duża, gdyż na ankiety odpowiada ok. 2000 osób.

Uzyskane dzięki ankietom wyniki posłużą do przygotowania raportu „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”. W tym roku Fundacja SeniorApp wyda już IV edycję publikacji, która identyfikuje najważniejsze wyzwania i oczekiwania seniorów wobec państwa i społeczeństwa.

– Poprzednie trzy edycje raportu pokazały, że niezmiennie największe oczekiwania seniorów dotyczą spraw związanych ze zdrowiem. Seniorzy wskazują na długi czas oczekiwania w kolejkach do lekarzy czy wysokie ceny usług medycznych bądź leków. Widzimy także, że w pewnych obszarach następują zmiany z roku na rok. Wyniki ankiet pokazują, że stopniowo spada odsetek osób potrzebujących pomocy w codziennych sytuacjach życiowych, jak np. zrobienie zakupów, z kolei coraz więcej seniorów deklaruje potrzeby w zakresie spędzania czasu z innymi ludźmi, poczucia bliskości. Informacje, które uzyskujemy w wyniku naszego badania to bardzo cenne źródło wiedzy o seniorach i ich codziennym życiu, które może posłużyć np. do kształtowania polityki społecznej, odpowiadającej na realne potrzeby tej grupy osób – powiedział Przemysław Mroczek.

Fundacja SeniorApp to organizacja pozarządowa, której celem jest poprawa jakości życia seniorów i osób z niepełnosprawnościami. W ramach realizowanych projektów Fundacja walczy z wykluczeniem cyfrowym wśród seniorów, m.in. poprzez szkolenia z obsługi technologii mobilnych i bezpieczeństwa online. Jednym z głównych obszarów działań organizacji jest również zapewnianie wsparcia opiekuńczego oraz inicjowanie programów aktywizujących, tworząc warunki sprzyjające pełnemu uczestnictwu seniorów w życiu społecznym. Od 2021 r. Fundacja realizuje badanie i wydaje raport pt. „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”.

Jak wynika z badania Grupy Offerista, 59,9% ankietowanych obawia się, że w najbliższym czasie ceny w sklepach nadal będą rosły. Przeciwnego zdania jest 28,7% z 987 respondentów, którzy we własnych gospodarstwach domowych odpowiadają za codzienne zakupy. Z kolei 11,4% uczestników sondażu nie ma wyrobionej opinii w tej kwestii.

– Wynik wynoszący blisko 60% teoretycznie jest wysoki, ale jeszcze rok temu – podczas szalejącej inflacji – był zdecydowanie wyższy. Zatem wciąż wiele osób obawia się wzrostu cen, ale jednocześnie widzimy spadek w tej kwestii. Ponadto w sklepach jest faktycznie coraz drożej. I na tym nie koniec podwyżek, bo powrócił 5% VAT na żywność. Wkrótce zostaną też odmrożone ceny gazu. Strach będzie rósł – komentuje Robert Biegaj, jeden ze współautorów badania.

Natomiast Andrzej Wojciechowicz, ekspert Komisji Europejskiej i firmy doradczej FMCG Business Consulting, zaznacza, że wśród kupujących utrwalił się pogląd o rosnącej drożyźnie. Nie zmienił się on nawet po ubiegłorocznym spadku cen towarów i usług oraz wzroście płacy minimalnej. Taki punkt widzenia utrzymuje się z powodu wysokich cen warzyw i owoców, które podbijają rosnące koszty prowadzenia upraw i niekorzystne warunki atmosferyczne z pierwszej połowie br. Właśnie ta grupa asortymentowa jest stałą składową koszyka zakupów i ma szczególny wpływ na percepcję cenową nabywców.

– W sektorze handlu zachodzą bardzo istotne zmiany strukturalne. Zaczynamy zrywać owoce dyskontyzacji rynku. Obecnie nawet ok. 80% handlu stanowi sprzedaż właśnie dyskontowa. Ona dusi rynek, a jej głównym instrumentem pozostaje marka własna. Gracze, którzy są poza mainstreamem takiej sprzedaży, mają ograniczone możliwości działania. W efekcie decydują się na podwyższenie cen, żeby zredukować straty na części asortymentu. Mamy do czynienia z rynkiem pływających cen, niekoniecznie rosnących. I to w głównej mierze przekłada się na reakcje konsumentów – mówi dr Maria Andrzej Faliński, były dyrektor generalny POHiD-u.

W opinii Roberta Biegaja, konsumenci, którzy nie boją się wzrostu cen, zwyczajnie nie zauważają tendencji rynkowych lub nie zwracają na nie odpowiedniej uwagi. Zdaniem eksperta, w dużej części są to też osoby, które po zmianie władzy widzą szanse na poprawę sytuacji ekonomicznej w kraju. I wierzą w to, że dalszy scenariusz podnoszenia cen nie będzie miał w ogóle miejsca.

– Wzmożona walka cenowa na rynku dóbr konsumpcyjnych będzie wpływała pozytywnie na stabilizację cen. To z kolei uspokaja obawy konsumenckie i wpływa na poprawę nastrojów. Oczywiście nie ma gwarancji, że udało się opanować inflację, bo to jeszcze ciągle otwarta kwestia. Rynki surowcowe i energetyczne, które mają znaczący wpływ na koszty produkcji i usług, wciąż są mało stabilne. Rosnąca płaca minimalna też jest znaczącym elementem cenotwórczym – dodaje Andrzej Wojciechowicz.

Badanie również wykazało, że częściej obawy o dalszy wzrost cen mają kobiety niż mężczyźni. O tych lękach mówią głównie osoby mające ponad 65 lat oraz od 45 do 54 lat, zarabiające poniżej średniej krajowej. Głównie są to mieszkańcy miast liczących od 100 tys. do 199 tys. ludności oraz małych miejscowości i wsi. Jak podkreśla Andrzej Wojciechowicz, kobiety stanowią główną grupę kupujących, tj. ok. 75% nabywców. Robią zakupy nie tylko dla siebie, ale dla całej rodziny. Wybierają również produkty dla swoich dzieci, mężów czy partnerów. Siłą rzeczy baczniej obserwują rynek i mają lepiej wyostrzoną percepcję cenową.

– Seniorzy to najsłabiej sytuowana finansowo grupa społeczna w Polsce. Do tego za poprzednich rządów często była mocno premiowana różnego rodzaju dodatkami i bonusami. Teraz to trochę inaczej wygląda, bo obecna władza ostrożniej podchodzi do kwestii tzw. rozdawnictwa. Nie powinna też dziwić postawa osób zarabiających poniżej średniej krajowej oraz mieszkańców małych miejscowości i wsi. Przy aktualnym stanie cen w sklepach, nawet najmniejsza podwyżka może być dla nich naprawdę mocno odczuwalna – zwraca uwagę ekspert rynku retailowego z Grupy Offerista.

Wiemy od Was, że koniec roku szkolnego to dla części uczniów niezwykle intensywny czas. Mając to na uwadze, wraz z Rzeczniczką Praw Dziecka zdecydowaliśmy o wydłużeniu rekrutacji tak, by każdy miał szansę przedstawić nam swoją kandydaturę – mówi Jan Gawroński, społeczny zastępca Rzeczniczki Praw Dziecka.

Rada Dzieci i Młodzieży jest powoływana do życia po raz pierwszy w historii istnienia urzędu Rzecznika Praw Dziecka, czyli od 2000 r. – To wyjątkowy organ opiniodawczo-doradczy. To też szansa na podjęcie aktywności społecznej oraz czynienie dobra na rzecz innych – opisuje Jan Gawroński z całego serca zapraszając do wspólnej przygody. – Będziemy działać na rzecz ochrony praw dziecka, ale też głośno mówić, co dla nas ważne – dodaje.

Nic o Was bez Was

Przed Radą szereg wyzwań, w tym: inicjowanie kampanii społecznych i projektów edukacyjnych, organizacja Kongresu Dzieci i Młodzieży, podnoszenie świadomości o możliwości samostanowienia dzieci i młodzieży. Do zadań Rady należeć będzie upowszechnianie wiedzy o prawach dziecka i sposobach ich ochrony, w tym o zadaniach i uprawnieniach Rzeczniczki Praw Dziecka. Rada będzie mogła inicjować działania RPD, formułować postulaty legislacyjne oraz opiniować projekty aktów prawnych w zakresie właściwego poziomu ochrony praw dziecka w Polsce.

Rada będzie również współdziałać z Biurem Rzecznika Praw Obywatelskich, organami administracji rządowej, Sejmem i Senatem, samorządem oraz z Młodzieżowymi Radami Gmin, Miast i Powiatów czy Młodzieżowymi Sejmikami Województw.

Niezwykle ważnym zadaniem Rady będzie też opiniowanie wniosków o nadanie Odznaki Honorowej za Zasługi na Rzecz Ochrony Praw Dziecka. – Zależy mi na tym, by to najwyższe wyróżnienie w dziedzinie ochrony praw dzieci było przyznawane przy faktycznym udziale młodych osób – podkreśla Monika Horna-Cieślak.

Rada ma składać się z dziesięciu ekspertów lub ekspertek powoływanych spośród dzieci i młodzieży na roczną kadencję. Może nimi zostać osoba, która ukończyła 7 lat, ale nie ukończyła 18 lat na dzień zakończenia naboru, wykazuje się działalnością społeczną na rzecz ochrony praw dziecka adekwatną do wieku i stopnia dojrzałości. Chętni powinni przesłać do Biura RPD w formie elektronicznej bądź pisemnej zgłoszenie kandydatury ze wskazaniem zasięgu swojej działalności, jej pionierskości oraz efektywności. Zgodę na kandydowanie i udział w pracach Rady musi wyrazić rodzic bądź opiekun prawny dziecka.

Głos młodych najważniejszy

– Radę tworzą młode osoby dla młodych osób. Taka jest idea i sens – mówi Monika Horna-Cieślak. Opisuje, że w skład komisji oceniającej kandydatów na członków Rady wchodzą wyłącznie ci eksperci Biura RPD, którzy nie ukończyli 18 lat. Komisja swoje oceny przedstawia Rzeczniczce i Społecznemu Rzecznikowi Praw Dziecka. Następnie to już Rada, z własnego grona, wyłania przewodniczącego, zastępcę oraz sekretarza.

Rada działa na posiedzeniach, poprzez wyznaczone przez siebie zespoły robocze oraz komisje problemowe. Poszczególni jej członkowie mogą być również powoływani do określonych zadań. Wydaje uchwały dotyczące rozpatrywanych wniosków i dalszych kierunków prac.

– To młodzi podejmują decyzję, z jakim problemem czy wyzwaniem chcą się zmierzyć. My, dorośli, nie narzucamy swojej narracji. Jesteśmy natomiast i towarzyszymy osobom młodym – dodaje Rzeczniczka Praw Dziecka.

Zgłoszenie należy wysłać do Biura RPD w formie elektronicznej na adres: rpd@brpd.gov.pl bądź pisemnie na adres: ul. Chocimska 6, 00-791 Warszawa do 30 czerwca 2024 roku.

Wszelkie dokumenty niezbędne do rekrutacji znajdują się na stronie: Rada Dzieci i Młodzieży. Rekrutacja do końca czerwca!