Piękność Twą widzę. Od Čiurlionisa do Kairiūkštisa – sztuka litewska pierwszej połowy XX wieku
Przygotowywana przez Muzeum Narodowe w Szczecinie we współpracy z Muzeum Narodowym im. M. K. Čiurlionisa w Kownie wystawa sztuki litewskiej pierwszej połowy XX wieku jest pierwszą w Polsce panoramiczną prezentacją zjawisk artystycznych w sztuce litewskiej przełomu XIX i XX wieku oraz pierwszych dekad ostatniego stulecia, intensywnie rozwijającej się równolegle do polskiego modernizmu i wczesnej awangardy.
W przestrzeni wczesnomodernistycznego gmachu Muzeum Narodowego w Szczecinie kuratorzy zdecydowali się zaprezentować blisko 100 starannie wyselekcjonowanych ze zbiorów kowieńskich dzieł takich artystów, jak Petras Kalpokas, Antanas Žmuidzinavičius, Antanas Samuolis, Adomas Galdikas i Antanas Gudaitis czy Victoras Vizgirda. Nie brakuje także reprezentacji twórczości najsłynniejszego twórcy litewskiego przełomu XIX i XX wieku – uznawanego za narodowego wieszcza litewskiego – Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa.
Antanas Samuolis (1899–1942), Kobieta w żółci, 1933 olej, płótno, 100 x 74,5 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Rimantė Ropytė
W czasie swego krótkiego życia Čiurlionis – przedstawiciel środkowoeuropejskiego symbolizmu, uważany za prekursora abstrakcji i surrealizmu, poszukując charakterystycznej dla fin de siècle’u syntezy malarstwa i muzyki stworzył indywidualny język i styl wypowiedzi artystycznej. Artysta, nawiązując do starych litewskich bajek i opowiadań, w komponowanych na wzór utworów muzycznych malarskich poematach krajobrazu starał się przedstawić archetypiczne poczucie związku Litwinów z naturą. Skomponował około 400 utworów oraz 300 obrazów, liczne grafiki, rysunki i szkice, a także utwory literackie, zarówno poetyckie pisane wierszem, jak i pisane prozą poematy.
Petras Kalpokas (1880–1945), Willa d’Este (Tivoli), 1927 olej, płótno, 87 x 71,5 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Arūnas Baltėnas
W dziełach twórców litewskich kolejnych dwu generacji obecnych na wystawie można prześledzić proces kształtowania się narodowej sztuki litewskiej, co wydaje się szczególnie interesujące w kontekście odzyskania przez Litwę niepodlegości i ogłoszenia 16 lutego 1918 roku Aktu Niepodległości Republiki Litwy. Ciekawym i ważnym aspektem wystawy jest również możliwość przyjrzenia się licznym koincydencjom stylistycznym i formalnym ze sztuką zachodnioeuropejską, głównie francuską i niemiecką, i – co zważywszy na wielowiekowe bliskie sąsiedzkie więzy dość oczywiste – ze sztuką polską. O tych licznych europejskich powinowactwach można się było dobitnie przekonać podczas niedawnej (2018), zorganizowanej z wielkim rozmachem wystawy symbolizmu krajów nadbałtyckich w paryskim Musee D’Orsay.
Kazys Šimonis (1887–1978), Król, 1925 tempera, papier, 35,6 x 39,4 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Arūnas Baltėnas
W kontekście Pomorza oraz dawnych zbiorów szczecińskich warto odnotować obecność na wystawie dzieł Pranasa Domšaitisa (Franza Domscheita) – interesującego ekspresjonisty, wystawiającego początkowo z Maksem Liebermannem, Edvardem Munchem, Käthe Kollwitz i Lovisem Corinthem. Po dojściu do władzy nazistów dzieła Domšaitisa uznane zostały za sztukę zwyrodniałą, wówczas zostały skonfiskowane bądź usunięte ze zbiorów muzealnych – także w Szczecinie (Museum der Stadt Stettin). Wystawiający w latach 20. i początkach lat 30. XX wieku m.in. w Berlinie, Hamburgu, Lubece i Szczecinie Pranas Domšaitis w 1939 roku wyjechał do Austrii, a w 1949 roku wyemigrował do Kapsztadu.
Adomas Varnas (1879–1979), Na falach. Portret autora i jego żony, 1912 olej, płótno, 70 x 70 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Arūnas Baltėnas
Na wystawie można dostrzec obok cech narodowej szkoły litewskiej, licznych odmienności, ale także analogii ze sztuką polską, również rozmaite biograficzne wątki związane z Polską, których choćby u obu twórców, których nazwiska pojawiają się w tytule wystawy – nie brakuje. Dość wspomnieć o warszawskich studiach Čiurlionisa w pracowni Ferdynanda Ruszczyca i Kazimierza Stabrowskiego, jego licznych polskich przyjaźniach, a w przypadku Vytautasa Kairiūkštisa o zorganizowanej przez niego wspólnie z Władysławem Strzemińskim w Wilnie pierwszej Wystawie Nowej Sztuki i związkach artysty z ugrupowaniami Blok i Praesens.
Jonas Šileika (1883–1960), Widok Kowna z rzeczki Marwy i uczeń, 1940 olej, płótno, 78 x 108,5 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Audrius Kapčius
Szczecińska wystawa została pomyślana jako swoisty wizualny leksykon sztuki litewskiej obejmujacy 24 twórców dwu generacji działajacych w pierwszej połowie XX w. Jest cenną okazją, aby przekonać się, jak w istocie niewiele wiemy w Polsce o sztuce naszych sąsiadów, wreszcie pozwala zweryfikować dość powszechnie panujące przekonanie o jej postromantycznym charakterze.
Stasys Ušinskas (1905–1974), Plafon Na pamiątkę lotu „Lituaniki”, 1937 olej, płótno, 229 x 208 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Audrius Kapčius
Artyści: Mikalojus Konstantinas ČIURLIONIS (1875–1911), Pranas DOMŠAITIS (1880 – 1965), Vladas DRĖMA (1910–1995), Vladas EIDUKEVIČIUS (1891–1941), Adomas GALDIKAS (1893–1969), Antanas GUDAITIS (1904–1989), Vytautas KAIRIŪKŠTIS (1890–1961), Petras KALPOKAS (1880–1945), Leonardas KAZOKAS (1905–1981), Elena KAŽDAILEVIČIŪTĖ (1899–?), Matas MENČINSKAS (1896–1942), Irena PACEVIČIŪTĖ (1918–2002), Petras RIMŠA (1881–1961), Antanas SAMUOLIS (1899–1942), Adomas SMETONA (1901–1942), Jonas ŠILEIKA (1883–1960), Kazys ŠIMONIS (1887–1978), Stasys UŠINSKAS (1905–1974), Adolfas VALEŠKA (1903–1994), Adomas VARNAS (1879–1979), Justinas VIENOŽINSKIS (1886–1960), Viktoras VIZGIRDA (1904–1993), Juozas ZIKARAS (1881–1944), Antanas ŽMUIDZINAVIČIUS (1876–1966).
Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3 wystawa czynna: 5 września – 29 listopada 2020
kuratorzy: Osvaldas Daugelis, dr Dariusz Kacprzak współpraca kuratorska: Genovaitė Vertelkaitė-Bartulienė organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Narodowe im. M.K. Čiurlionisa w Kownie (Nacionalinis M.K. Čiurlionio dailės muziejus) patronat honorowy: Eduardas Borisovas, Ambasador Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej, Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
19 lipca 2020 roku – w ostatniej fazie przygotowań wystawy – zmarł jej współkurator, Osvaldas Daugelis, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego im. M.K. Čiurlionisa w Kownie. Wszyscy uczestniczący w pracach przy tym projekcie wystawiennczo-wydawniczym dedykujemy wystawę i towarzyszący jej katalog Jego pamięci.
Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1875–1911), Sonata Nr 7 (Sonata piramid). Allegro, 1909 tempera, papier, 76,6 x 59,7 cm Muzeum Narodowe im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, fot. Arūnas Baltėnas
***
Wystawa Piękność twą widzę. Od Čiurlionisa do Kairiūkštisa – sztuka litewska pierwszej połowy XX wieku przygotowana wspólnie z Nacionalinis M.K. Čiurlionio dailės muziejus w Kownie stanowi kolejne ogniwo ważnego dla szczecińskiego muzeum oraz dla kultury Pomorza Programu bałtyckiego, przypominającego, że wybrzeża Bałtyku stanowiły w przeszłości obszar intensywnych kontaktów kulturowych, gospodarczych i politycznych, a nie inaczej jest współcześnie – w zjednoczonej Europie. Istotą programu w ramach jednego z priorytetów naukowo-wystawienniczych Muzeum Narodowego w Szczecinie (Między klasycyzmem a modernizmem. Kultura i sztuka Europy od XIX do połowy XX wieku) jest współpraca z muzeami sztuki regionu nadbałtyckiego i realizacja wspólnych przedsięwzięć, zarówno prezentacja sztuki polskiej około 1900 roku w muzeach państw basenu Morza Bałtyckiego, jak i realizacja wystaw sztuki wszystkich krajów nadbałtyckich w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Dotychczas w Szczecinie pokazano: we współpracy z Latvijas Nacionālais mākslas muzejs w Rydze sztukę łotewską (Wznosząc się o własnych skrzydłach. Sztuka początku XX wieku na Łotwie, 2004–2005), we współpracy z Eesti Kunstimuuseum KUMU w Tallinie sztukę estońską (Oswajanie modernizmu. Sztuka estońska 1. połowy XX wieku, 2010–2011). We współpracy z Bornholms Kunstmuseum na Bornholmie przygotowano Sztukę szczęśliwych ludzi. Malarstwo na Bornholmie w XIX i XX wieku (2018–2019).
Kobiecy trening taneczny w gorących rytmach Salsation
Daj się porwać energetycznej muzyce i uwolnij swoje emocje poprzez ruch! Przyłącz się do wspólnego treningu tanecznego w gorących, kobiecych rytmach i poczuj radość, jaką daje taniec! Dołączając do naszego spotkania, masz gwarancję znakomitej zabawy i czasu spędzonego w gronie inspirujących kobiet. Przy tym wcale nie musisz mieć umiejętności tanecznych – liczy się zabawa, a dobry humor i pozytywna energia to wszystko, czego potrzebujesz na nasze spotkanie.
Swobodny trening na świeżym powietrzu będzie nie tylko okazją do aktywności, która przyniesie Ci mnóstwo satysfakcji, ale też do przyjemnego spędzenia czasu wśród kobiet o podobnych zainteresowaniach. Po treningu będzie można usiąść wygodnie na leżaku i przy dźwiękach muzyki zrelaksować się podczas rozmów w swobodnej, serdecznej atmosferze.
Weź ze sobą koleżanki i razem czerpcie radość z muzyki i tańca! Wydarzenie jest bezpłatne, wstęp wolny dla wszystkich Pań, które podzielają pasję do tańca lub chcą rozpocząć zupełnie nową przygodę.
Trening odbędzie się w ramach Akademii Kreatywnych Kobiet, a poprowadzi go Aleksandra Sarnicka – certyfikowana instruktorka Salsation®, wulkan pozytywnej energii i dobrych wibracji, która z tańcem związana jest od 3. roku życia. Kilka lat temu trafiła na zajęcia Salsation®, które stało się jej pasją. Od tego czasu dzieli się nią z innymi, zaraża miłością do tańca, muzyki, do siebie samego i ludzi wokół.
Kiedy i gdzie? 23 lipca 2024 (wtorek), godz. 20:00, teren lodowiska przy Zespole Szkół im. Ignacego Łukasiewicza
Czego potrzebujesz? Wygodnego obuwia i stroju niekrępującego ruchów
Letnie kino plenerowe już 20 lipca na polanie za Szkołą Podstawową nr 8!
Zapraszamy, by rozsiąść się wygodnie na leżakach i zrelaksować podczas seansu, który z pewnością zapewni dużą dawkę dobrego humoru i pozytywnych emocji! Polska komedia „Miłość jak miód” to opowieść o dojrzałej przyjaźni i miłości, która przychodzi niespodziewanie i nie patrzy na metrykę.
Majkę (Agnieszka Suchora) i Agatę (Edyta Olszówka) równie dużo łączy, co dzieli. Obie są po pięćdziesiątce, przechodzą menopauzę i nie wierzą, że w ich życiu cokolwiek zmieni się na lepsze. Jedna mieszka nad Bałtykiem, druga w Tatrach. Jedna prowadzi cukiernię, druga jest wziętą architektką wnętrz. Jedna jest wdową, drugą partner właśnie zostawił dla młodszej. Jedna poświęca się dzieciom i wnukom, kompletnie zapominając o sobie, druga nie ma rodziny i dba o duchowy rozwój. Pewnego dnia przyjaciółki spotykają się na pogrzebie koleżanki z liceum. Agata namawia Majkę do spontanicznego wyjazdu w góry, sama zaś zostaje nad morzem. Nieoczekiwana zamiana ról przynosi szereg komplikacji, zabawnych zwrotów akcji i wyzwań, którym kobiety będą musiały stawić czoła. Czy uda im się przezwyciężyć przyzwyczajenia, uprzedzenia i lęki? Czy zdobędą się na odwagę, żeby otworzyć się na miłość i rozpocząć nowy rozdział w życiu? Czy naprawdę nigdy na nic nie jest za późno?*
Monika Mazur i Piotr Szwedes w komedii „Odjechana farsa” – nadchodzące wydarzenie w Przecławiu!
Już w najbliższą środę, 15 maja, o godzinie 19:00, Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Przecławiu stanie się areną teatralnych wydarzeń. Monika Mazur i Piotr Szwedes wcielą się w bohaterów komedii „Odjechana farsa”, stając przed wyzwaniem odtworzenia aż dziesięciu różnych postaci.
Wśród postaci, które pojawią się na scenie, będziemy świadkami perypetii takich osobowości, jak sławny pisarz autor poradników małżeńskich i jego zniesmaczona życiem żona, senator w przebraniu z ambitną kochanką, siostra zakonna marząca o karierze w show-biznesie, natrastliwy boy hotelowy oraz przebiegła dziennikarka telewizyjna. Wszystko to rozgrywać się będzie w niewielkim pokoju hotelowym, będącym świadkiem absurdalnych i pełnych zwrotów akcji sytuacji.
Bilety na wydarzenie są dostępne w cenie 80 złotych, zaś posiadacze Kołbaskowskiej Karty Mieszkańca będą mogli nabyć je z rabatem w cenie 70 złotych poprzez portal biletomat.pl. Organizatorzy przypominają, że spektakl przeznaczony jest dla widzów od 15 roku życia. Przedstawienie, które trwać będzie 100 minut z 15-minutową przerwą, to efekt współpracy autorskiego duetu Philipa LaZebnika i Kingsleya Daya, a za tłumaczenie odpowiedzialna jest Hanna Szczerkowska. Reżyserią zajął się Tomasz Dutkiewicz, natomiast scenografię przygotował Wojciech Stefaniak.
Oczekuje się, że ten niezwykły wieczór będzie pełen humoru i rozrywki, a praca aktorów stanowić będzie istotne świadectwo ich wszechstronności scenicznego talentu.
Serwis używa plików cookie aby zachować jego pełne funkcjonowanie. Pliki cookie skategoryzowane jako konieczne do funkcjonowania serwisu przechowywane są w historii Twojej przeglądarki. Korzystamy również z plików cookie firm trzecich (Google, Facebook), informacje te pomagają nam dostarczać najlepsze rozwiązania w celu zapewnienia funkcjonowania serwisu.
Niezbędne pliki cookies są absolutnym minimum potrzebnym do funkcjonowania tego serwisu. Ta kategoria zawiera jedynie pliki cookies potrzebne do podstawowego funkcjonowania serwisu oraz rozwiązań zabezpieczających. Te pliki nie przechowują żadnych prywatnych informacji o użytkowniku.