Bezpieczna góra fosfogipsu

[lead]Hałda fosfogipsu, składowana przez Grupę Azoty Police, zwana jeszcze kilkanaście lat temu, z racji swojego koloru białą górą, jest obecnie zarośnięta drzewami i niewtajemniczonym nie przyjdzie nawet do głowy, że zielone zbocza to składowisko fosfogipsu. Polickie składowisko jest regularnie kontrolowane pod względem bezpieczeństwa i może ono uchodzić za wzorcowe. [/lead]

Dwa miliony ton fosfogipsu trafia rocznie na składowisko eksploatowane od 1970 przez Grupę Azoty Police roku. Całkowita jego powierzchnia wynosi 270 hektarów. Jest to obecnie największe i zarazem jedyne tego typu ciągle czynne składowisko w Polsce.

Fosfogips jest odpadem powstającym przy produkcji kwasu fosforowego. Ze względu na zakwaszenie nie może być bezpośrednio wykorzystywany w budownictwie, zaś to że rozmaka pod wpływem wody, uniemożliwia jego szerokie stosowanie w drogownictwie. Z kolei jego oczyszczenie, choć teoretycznie możliwe, przy wielkości rzędu dwóch milionów ton rocznie jest całkowicie nieopłacalne. Tym bardziej, że w przyrodzie występują bardzo duże zasoby naturalnego gipsu.

Tak więc na całym świecie fosfogips najczęściej ląduje na składowiskach tworząc białe, pylące hałdy. To polickie różni się od większości z nich tym, że jest zielone od gęsto porastającej je roślinności. Przyjazne dla wzrostu roślin okazały się osady z oczyszczalni ścieków, które neutralizują kwasowość fosfogipsu i nadają się znakomicie do pokrycia i kształtowania hałdy. Dzięki nim na złożach tworzy się okrywa biologiczna o właściwościach chłonnych. Zatrzymywanie wody w zewnętrznej warstwie wysypiska sprawia, że powstają bardzo dobre warunki dla rozwoju roślinności. Osady z oczyszczalni mają konsystencję ciasta, dzięki czemu wyśmienicie się nadają do kształtowania oraz pokrycia skarp. Tysiąc ton osadów na dobę jest wwożonych na górę dziesięciotonowymi ciężarówkami. .

– Trzy lata temu otrzymaliśmy zgodę na podwyższenie 40-metrowego składowiska o 20 metrów do wysokości 60 metrów nad poziomem morza. Obecnie proces nadbudowy prowadzony jest równolegle do prac na dotychczasowym poziomie. Fosfogips trafia na składowisko z zakładu dziesięciokilometrowymi taśmociągami. Według szacunków możliwość podwyższenia hałdy wydłuży czas eksploatacji składowiska o ponad 20 lat – mówi Wojciech Wrześniewski, kierownik Wydziału Składowisk. – Na razie nie ma pomysłu na zagospodarowanie dwóch milionów ton fosfogipsu rocznie. Wierzę jednak, że w ciągu kilkunastu najbliższych lat materiał ten stanowiący w 98,5 proc. siarczan wapnia znajdzie zastosowanie w rozwijającym się przemyśle – dodaje Wrześniewski.

Dokładanie do hałdy kilku tysięcy ton odpadów w ciągu doby stanowi wyzwanie wymagające pracy przez 24 godziny. Dziewięćdziesięcioosobowa załoga Wydziału Składowisk Grupy Azoty Police stale czuwa nad bezpieczeństwem składowiska, jego odpowiednim formowaniem, odwadnianiem terenu u podnóża góry, a także zapewnieniem całodobowej obsługi technicznej. Składniki fosfogipsu nie przenikają do wód sąsiadujących z „białą górą” i nie zagrażają środowisku. Praca składowiska fosfogipsu jest zgodna z wymaganiami prawnymi jakie dotyczą składowania odpadów i nie zagraża środowisku naturalnemu wokół niego.