Kultura
„Bal maskowy” Giuseppe Verdiego – wraca na deski Opery na Zamku w Szczecinie
„Bal maskowy” Giuseppe Verdiego to kwintesencja opery włoskiej. Już od prapremiery w 1859 roku święcił triumfy, zachwycona publiczność wywoływała kompozytora aż… 20 razy. W inscenizacji Opery na Zamku z ożywionymi duchami monarchów w szczecińskim zamku!
„Bal maskowy” opowiada historię zakazanej miłości, rzekomej zdrady, tragicznej przepowiedni, spisku, fałszywego oskarżenia i wreszcie morderstwa na tytułowym balu. Połączenie tragizmu z komizmem, dramaturgiczny rozmach, bogactwo wspaniałych arii, chór, balet i mistrzowskie sceny zbiorowe – to wszystko składa się na Verdiowskie arcydzieło i urzeka publiczność od blisko dwóch wieków. Dynamiczna, przypominająca nieco kryminał akcja z lekką domieszką magii rozgrywa się w dworskich komnatach i w undergroundowym podziemiu. Historia osnuta jest na prawdziwej skrytobójczej śmierci Gustawa III, króla szwedzkiego panującego w XVIII wieku.
Cenzorzy z czasów Verdiego nie zgodzili się jednak, by bohaterem była koronowana głowa i nakazali umieścić akcję „gdzieś na północy”. Po wielu perturbacjach ta trafiła w jednej ze wcześniejszych wersji na… Zamek Książąt Pomorskich, dokładnie tu, gdzie mieści się Opera na Zamku. W ten sposób w szczecińskiej realizacji wymyślona fabuła zderza się z historycznym miejscem zyskując nowy wymiar artystyczny. Oglądamy dwa fascynujące światy: pierwszy – pełen oszałamiających toalet i pięknych komnat, feerii kolorów, fioletu, czerwieni oraz drugi: mroczny, brudny, ciemny, z wszelkimi odcieniami szarości – przesycony tajemnicą i odrzuceniem świat podziemia i spiskowców.
To symbolika dramatu władzy, umierania starego czasu, nieuchronności losu. Reżyser Waldemar Zawodziński wręcz mistrzowsko namalował tę opowieść. Barwy obu wspomnianych światów kontrastują ją w takt libretta i muzyki, baśniowość miesza się ze współczesnością, ożywiła duchy, tworząc finalnie spektakl ponadhistoryczny. A wszystko subtelnie nawiązuje do Szczecina… Plastyczność, malarskość scenografii, widowiskowo wystudiowany obraz, fenomenalny ruch sceniczny, fantastyczna maskarada, ekspresja artystów, napięcie – ten spektakl oszałamia i kradnie serca każdemu!
Jacek Jekiel, dyrektor Opery na Zamku w Szczecinie: „To wyjątkowe przedstawienie dla nas, bo rzadko się zdarza, że libretto opery było tak mocno związane z miejscem w którym prowadzimy działalność artystyczną, czyli z Zamkiem Książąt Pomorskich w Szczecinie. Ówcześni cenzorzy nie chcieli, by bohaterem był król Neapolu, by obudziły się demony. Wtedy zapadła decyzja, że libretto zostanie gruntownie przerobione, że bohaterem opery nie będzie król Szwecji, tylko książę i że miejscem akcji nie będzie Sztokholm. (…) Fajne jest to zderzenie imaginacji, fabuły wymyślonej z realną, która splata się z miejscem, które transponuje historię i stara się z nadać jej wymiar artystyczny. W naszej inscenizacji pojawiają się takie elementy, które mają uświadomić publiczności, że wydarzenie «pozaczasowe», «pozageograficzne» mogłoby wydarzyć się w Szczecinie, dokładnie tu, w tym miejscu. (…) Tak, pojawia się wystylizowany herb Szczecina, który ma uzmysławiać nam, że kontekst nie jest elementem fabularnym, to nie jest licentia poetica, tylko świadomy zamysł. W rezultacie po zmaganiach Verdiego i librecisty (Antonio Somma) akcję przeniesiono do kolonii angielskich w Ameryce i główny bohater jest gubernatorem Bostonu. Z czasem, kiedy kontekst cenzuralny stracił na znaczeniu, można było wrócić do pierwotnej wersji, nazwijmy ją «szwedzką». A to co my robimy, to szczecińska wersja, z lekkim podtekstem, nakierowaniem na Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie”.
Realizatorzy:
Reżyseria i scenografia Waldemar Zawodziński
Kierownictwo muzyczne Vladimir Kiradjiev
Kostiumy Maria Balcerek
Choreografia i ruch sceniczny Janina Niesobska
Reżyseria świateł Waldemar Zawodziński
Przygotowanie chóru Małgorzata Bornowska
Asystent reżysera Mirosław Kosiński
Obsada:
Amelia Joanna Tylkowska-Drożdż (25.02), Lucyna Boguszewska (26.02)
Gustaw III Tomasz Kuk
Hrabia Ankarstrom Tomasz Łuczak
Ulryka Ewa Zeuner
Oskar Victoria Vatutina
Christian Krzysztof Bobrzecki
Hrabia Ribbing Adam Tomaszewski
Hrabia Horn Janusz Lewandowski
Sędzia Paweł Wolski
Służący Amelii Marcin Scech
Śmierć Andrzej Kieć
Orkiestra, Chór i Balet Opery na Zamku
Dyrygent Vladimir Kiradjiev
Inspicjentka Maria Malinowska-Przybyłowicz
Terminy:
25 lutego 2023, sobota, godz. 19.00
26 lutego 2023, niedziela, godz. 18.00
Czas trwania: ok. 2 godz. 55 min (w tym dwie przerwy)
Program spektaklu: https:/www.opera.szczecin.pl/sites/default/files/2020-11/Bal%20maskowy.pdf
Fot.: Dariusz Gorajski©Opera na Zamku